Weapons of mass distraction

Op 12 juli 2007 werden in Bagdad 12 burgers, waaronder een medewerker en een fotograaf van Reuters doodgeschoten door een Amerikaanse Apache helikopter. Vanwege de betrokkenheid van Reuters personeel werd dit een beetje nieuws en gaf het Pentagon een verklaring af over de toedracht van de gebeurtenissen. Er zouden 9 ‘opstandelingen’ en 2 burgers zijn omgekomen (de Reuters medewerkers). Daarmee leek de zaak afgedaan. Reuters probeerde nog een onderzoek te laten instellen naar de toedracht van de schietpartij maar dat werd door de Amerikaanse overheid niet toegestaan. Ook een formeel verzoek tot toegang tot de videobeelden van de Apache helikopter en de audio van de communicatie tussen de bemanning en grondtroepen werd geweigerd. Destijds was het een minuscuul radar blipje dat snel vergeten werd. Er waren al meer dan 100 journalisten omgekomen in Irak sinds maart 2003 en naar schatting zo’n 700.000 tot ruim 1.3 miljoen burgers (het Amerikaanse leger acht het niet nodig exact bij te houden hoeveel – ‘we don’t do bodycounts’).

Bijna drie jaar later kreeg de gebeurtenis alsnog wereldwijde bekendheid door het online vrijgeven van 38 minuten video gemaakt vanuit de Apache die op de bewuste dag had geschoten. De ingekorte versie op Youtube is inmiddels ruim 6 miljoen keer bekeken. Voor recente Balkenende stemmers hier de volledige 38 minuten versie. Allerlei ondersteunende informatie is te vinden op collateralmurder.com. Op Nederland 1 Mocht Rop Gonggrijp de video voor Jeroen Pauw (Witteman was ziek) komen toelichten. Pauw sloot het item af met de onsterfelijke woorden ‘tja, het blijft een mooi verhaal‘. Voormalig Stafchef Generaal Hans Couzy noemde een dag eerder de actie een oorlogsmidaad.

Meteen na het verschijnen van de video ontploften allerlei online fora in heftige discussie over de inhoud van de video. Was het nu wel of niet redelijk dat er geschoten was? Of was alleen de eerste schietpartij redelijk en de tweede-op-het-busje-waar-de-kinderen-in-zaten niet? De New York Times vond het nodig om de video te laten ‘verklaren‘ door militaire experts die in gedetailleerde analyse aannemelijk probeerden te maken dat er eigenlijk niks aan de hand was. De ‘rules of engagement’ waren gevolgd en waar gehakt wordt vallen nu eenmaal spaanders. Op vele andere plekken werden vergelijkbare discussies gevoerd. Veel arm-chair generaals die anoniem militaire expertise claimden en het gedrag van de Apache vliegers heel normaal vonden. Hoe een zwaargewond iemand zonder zichtbare wapens een bedreiging kan zijn voor een gepantserde Apache helikopter die op minstens een kilometer afstand rondvliegt is mij nog steeds onduidelijk (kijk naar het tijdsverschil tussen het schieten van de Apache en de inslag en vermenigvuldig dat met de 800 meter per seconde). Er zijn gelukkig ook veel veteranen die eerlijk vertellen dat de Wikileaks video helaas niet uitzonderlijk is.

Wat echter vrijwel overal ontbrak was de eenvoudige vaststelling dat de oorspronkelijke verklaring van het Amerikaanse leger uit 2007 niet klopte en dat men dat ook geweten moest hebben. De video die wij nu pas een paar weken kunnen bekijken was voor het Pentagon al beschikbaar op de dag zelf. Hoe kan het dan dat men jarenlang blijft volhouden dat men niet wist hoe de twee kinderen gewond raakten als de videobeelden glashelder laten zien dat het de Apache helikopter was die hen en hun vader zonder enige aanleiding neerschoot?

Afgezien van de specifieke tragedie van de 12 burgers en zwaar 2 gewonde kinderen lijkt het mij de belangrijkste les van de Wikileaks video dat we nog steeds doorlopend en bewust worden voorgelogen. De oorlog in Irak is begonnen op basis van bewuste leugens en dat gaat dus tot op de dag van vandaag gewoon door. Om in Europa steun vast te houden voor voortzetting van de oorlog in Afghanistan heeft de CIA inmiddels een mooi propaganda-plan waarbij per land bepaalde bevolkingsgroepen bespeeld worden op hun angsten en principes.

In Nederland heeft de commissie Davids in haar Irak-rapport de belangrijkste vraag; ‘deden we ook militair mee?’ vakkundig vermeden door te stellen dat ze hiervoor geen bewijs hebben aangetroffen. Niet duidelijk is hoe hard ze ook naar bewijs gezocht hebben want er is voldoende naar boven gekomen de afgelopen jaren. De makkelijkste manier om lastige antwoorden te vermijden is nog steeds de lastige vraag niet te stellen.

Binnenkort verschijnt op Wikileaks een nieuwe video van een bombardement in Granai, Afghanistan. Hopelijk gaat de discussie dan niet over wat voor type bommen we de volgende keer beter kunnen gebruiken.