Het Ultieme Business Model

Op een dag weet je het, je wordt … Wallstreet bankier! Serieus… wat een baan. Als het goed gaat geef je jezelf een bonus van een miljoen, of 10, of 100. Als het slecht gaat en je waardeloze papieren producten vergiftigen het complete wereldwijde financiële systeem ren je naar je overheid om even 700 miljard te tappen op kosten van de komende drie generaties belastingbetalers.

‘Privatise-the-profits-and-socialise-the-cost’ noemt men dat in strategie termen. Het is een model waarbij de winst van activiteiten bij private bedrijven terechtkomt maar de werkelijke kosten (die niet noodzakelijk monetair zijn – denk dode soldaten of een giftig milieu) bij de samenleving als geheel worden gelegd. Dit gedrag is extra hypocriet in het geval van de Wallstreet banken omdat de instellingen aldaar zich de laatste decennia vrijwel volledig heeft weten te onttrekken aan behoorlijk toezicht dat dit soort gedrag juist moet voorkomen.

 Op zich zou dit allemaal niet zo erg zijn als de Amerikaanse overheid 700 miljard dollar had liggen. Maar dat is niet zo. Elk van die dollars wordt geleend van buitenlandse investeerders die daarmee een steeds grotere greep op de VS krijgen. Inmiddels is een flink deel van de VS defacto in buitenlandse handel en kunnen de Bank of China en Europese pensioenfondsen de Amerikaanse economie laten instorten als ze dat zouden willen (waarbij ik eerder gok op China dan op het ABP). Hier is een realtime klok van de oplopende staatsschuld (slechts een topje van de ijsberg maar het geeft een beeld). Het injecteren van die 700 miljard helpt natuurlijk niet het echte probleem oplossen: Amerika maakt gewoon vrijwel niks dat de wereld wil hebben en heel veel consumeert heel veel uit de rest van de wereld dat geld kost. Vroeger of later treedt de zwaartekracht in.

Met enig (professioneel) genoegen stel ik vast dat mijn scenario uit 2004 waar de VS door haar eigen toedoen het record pakt voor het snelst instortende wereldrijk in minstens 2000 jaar. Niet omdat ik de Amerikaanse bevolking een hongerwinter toewens maar omdat een significante economische terugval van de VS waarschijnlijk de meest effectieve manier is om het starten van additionele oorlogen in Azië te voorkomen. In de balans tussen economische ontwrichting van de VS (en ja de EU ook een beetje) of nog anderhalf miljoen onschuldige burgerdoden en miljoenen vluchtelingen kies ik voor een dollarval.

Ik heb ook wat geleerd van de afgelopen 4 jaar waarin ik vele presentaties in de financiële sector begonnen ben met de debt-clock: het is net zo gevaarlijk om te ver vooruit te lopen dan te ver achter. Niet omdat je idee verkeerd is maar omdat mensen er gewoon niet klaar voor zijn. In 2004 was het idee van een falend Amerika nog vrijwel onbespreekbaar. Ondanks 2 gestolen verkiezingen en een aantoonbaar illegale oorlog. Na Katrina werd kritiek iets makkelijker, het beeld van onnodige overstromingen raakte een gevoelige snaar in Nederland. Nu de probleempjes met wat hypotheken tot een volledige meltdown zijn uitgegroeid en de oorlogen in Afghanistan en Irak ieder vantevoren gesteld doel lijken te missen is een het politiek ‘onmogelijke’ uit 2004 salonfähig geworden. Het idee is hetzelfde, de perceptie ervan heel anders.

Ik ga op zoek naar het volgende ‘onmogelijke’ idee, ondertussen kunnen de ING en het ABP welicht de rest van New York ook opkopen en dan noemen we het weer gewoon Nieuw Amsterdam. Zoals vroeger.