“Any colour, as long as it’s black…”

Het whitepaper van Microsoft over was niet bepaald wereldnieuws en ging in eerste instantie aan mij voorbij. Wellicht een teken dat het bedrijf niet meer de positie heeft van 10 jaar geleden en een gevolg van het feit dat steeds meer mensen het advies van Robert X Cringley, “you can only beat Microsoft by ignoring Microsoft” ter harte nemen.

Net als Valentijn Sessink en Jan Willem Broekema was ik niet onder de indruk van inhoud. Als laatste bedrijf op de planeet (behalve wellicht ons aller Centric) onderkent Microsoft dat opensource software volwassen oplossingen biedt. Het is een beetje zoiets als General Motors die decennialang Japanse auto’s zwart maakte. General Motors was ooit het grootste bedrijf ter wereld en thans vrijwel failliet. Ze bleven de auto’s bouwen die zij graag wilden verkopen terwijl Toyota de auto’s bouwde die mensen wilden hebben. Het resultaat is voorspelbaar.

Op pagina 9 van het paper richt Microsoft zich direct tegen alle beleids afspraken die overheden minder afhankelijk willen maken van partijen als Microsoft. Ze waarschuwt er voor geen partijen uit te sluiten op basis van hun ‘businessmodel’. Dit is een klassieke afleidingsmanoeuvre, of een teken van een enorme plaat voor de kop. Microsoft en een aantal van hun partners blijven er op hameren dat ze gediscrimineerd worden vanwege hun businessmodel. Ik twijfel soms een beetje of men echt gelooft dat hier niet door heen geprikt wordt of dat men werkelijk gelooft dat dit waar is. Gezien de verwrongen realiteit waar Microsoft medewerkers graag in vertoeven kunnen we niks uitsluiten.

De overheid selecteert niet natuurlijk niet op ‘businessmodel’ maar op leveringsvoorwaarden. Voorwaarden die voor publieke organisaties van belang kunnen zijn om een controleerbare uitvoering van hun taken te borgen zijn er vele. Een paar voorbeelden: we krijgen de source erbij, die mogen we zelf compileren als we dat willen, we kunnen de source laten verbeteren door partijen van onze keuze, we kunnen de software op zo veel systemen draaien als we willen, we krijgen die software voor de laagst mogelijk prijs. Enz, enz, enz. In 2002 is het belang van controleerbare IT voor overheden al prachtig opgeschreven door het Peruaanse congreslid Dr. Edgar Villanueva, zijn tekst was destijds een van de belangrijkste input voor de motie Vendrik en zou verplicht leesvoer moeten zijn voor iedere IT-manager in de overheid (hier in het Nederlands).

In het paper van Microsoft wordt IT behandelt als een waarde-neutraal, utilitair instrument. Microsoft vindt dat computers gewoon betere typemachines zijn en staat op haar door god gegeven recht om geld te verdienen aan de verkoop ervan. Op een wijze die haar winstmarge het beste uitkomt. Door opensource te reduceren tot een software ontwikkel methode en of een businessmodel gaat ze voorbij aan de meer fundamentele redenen van het belang van transparante IT waar Marc Vloermans ook al over schreef.

Computers zijn geen betere typemachines, het zijn betere drukpersen. En de drukpers is niet slechts een technisch instrument. Drukpersen zijn, mits voldoende gedecentraliseerd, de basis voor een moderne, geletterde en uiteindelijk democratische samenleving. Dat Microsoft vooral wil praten over hun recht geld te verdienen met de verkoop van software laat zien dat ze nog muurvast zitten in hun blindheid voor het maatschappelijke belang van vrije informatieverwerking.

In Duitsland is Microsoft net beboet voor haar economisch machtsmisbruik in de markt van kantoorautomatiseringssoftware. In de Microsofts ‘world of choice’ mag je alles kiezen om je tekst te schrijven, zolang er maar een MS-Office logo op zit. Een groot deel van het aanbod van Ford en General Motors mag niet verkocht worden in China omdat ze niet voldoen aan de Chinese milieu eisen (!). Microsoft lijkt hard op weg te zijn om de Ford van de software wereld te worden. 

Bij Hans Bos (National Technology Officer van Microsoft Nederland) heb ik kennelijk toch een gevoelige snaar geraakt. Zijn reactie op dit stuk op Digitaal Bestuur. Mijn repliek hier.